Се почесто во канцеларијата имам пациенти кои доаѓаат со дијагноза на инсулинска резистенција, но има и поголем број на пациенти кои доаѓаат на нутриционистички преглед за да откријат дека имаат инсулинска резистенција.
Новогодишните празници, седењето дома и недостаток на физичка активност со богата трпеза со колачи и други слатки се само повеќе причини да се напише на оваа тема.
Што е инсулинска резистенција?
Отпорност на инсулин е нарушување во метаболизмот на човечкото тело кое се карактеризира со несоодветен одговор на клетките на дејството на инсулин секретиран во крвотокот од клетките на панкреасот.
Инсулинот е хормон кој го лачи ендокриниот дел од панкреасот и дозволува влегување на глукоза, т.е. шеќер во клетки, како и понатамошен метаболизам на шеќер. Кога се јавува инсулинска резистенција, постои ситуација кога клетките не реагираат на инсулин, нема распаѓање на гликозата во крвта и пациентот прво има покачен инсулин и наскоро покачен шеќер во крвта. Сето ова резултира во хиперинсулинемија, метаболен синдром и на крајот дијабетес.
Пред појавата на покачен инсулин во крвта, т.е. хиперинсулинемија се јавува:
- Зголемено ниво на триглицерид во крвта
- Високи нивоа на урична киселина во крвта
- Атеросклероза на крвни садови
- Дебелина
- Хипертензија – висок крвен притисок, повисок од 140/90 mmHg
Колку побрзо се дијагностицира хиперинсулинемија и се преземаат сите мерки за да се намали количината на инсулин во крвта и да се нормализира лачењето на инсулин од панкреасот, ова може да спречи појава на дијабетес. Времето кога само нивото на инсулин во крвта е покачено, а вредноста на шеќерот во крвта е сè уште во нормални вредности, е времето кога е потребно да се реагира затоа што на тој начин може да се спречи дијабетесот.
Отпорноста на инсулин е еден од водечките фактори на ризик за развој на дијабетес мелитус тип 2, гестациски дијабетес (дијабетес од бременост) и предијабетес (состојба во која нивото на шеќер во крвта е високо, но не е доволно за да се смета за дијабетес).
Кои се причините за инсулинска резистенција?
Не е познато која е точната причина за инсулинска резистенција. Досега се спроведени бројни студии и може да се каже дека постојат многу различни фактори кои самостојно, но исто така и заедно, можат да доведат до оваа состојба. Наследен фактор е многу важен и го зголемува ризикот од развој на инсулинска резистенција и дијабетес или хипертензија и метаболен синдром.
Покрај наследните фактори, постојат и други кои честопати можат да предизвикаат развој на инсулинска резистенција. Willе набројам само неколку од нив:
Зголемување на телесната тежина со забелешка дека зголемувањето на телесната тежина во абдоминалната област е еден од класичните знаци кои сугерираат на инсулинска резистенција. Висцерална акумулација на масно ткиво во стомакот и акумулација на триглицериди во не-масно ткиво, особено во мускулите и црниот дроб, придонесува за развој на дијабетес тип 2. Се смета дека скоро 600 гени се поврзани со дебелина. Во годините што доаѓаат како во тек се бројни студии;
Исхрана богата со јаглехидрати , особено едноставни шеќери, т.е. слатки, колачи, пици, пити;
Седентарен начин на живот, односно намалена физичка активност. Мажите со помалку фитнес имале 3,7 пати поголема веројатност да развијат дијабетес отколку оние кои биле во форма;
Внесувањето на високи дози на стероидни хормони за подолг временски период може да биде причина за инсулинска резистенција;
Хроничен стрес;
Кушингов синдром;
Синдром на полицистични јајници.
Веќе еден од овие фактори може да доведе до развој на инсулинска резистенција, но кога ќе се комбинираат неколку фактори, се гарантира состојба на инсулинска резистенција.
